De Kracht van Gewoontes

Vroeger had ik een hekel aan gewoontes. Ik deed er alles aan om te voorkomen dat iets “gewoon” werd. Ik vond het saai, net zoals mijn dochter nu zegt wanneer ze in bed ligt. “Mama, wat is dit saai,” hoor ik haar vaak zeggen. Elke avond leg ik haar weer uit dat slapen nu eenmaal een beetje saai is, omdat onze hersenen tot rust moeten komen en we slaap nodig hebben om weer energie te hebben voor morgen. En toch herken ik dat gevoel zo goed: het niet kunnen slapen, een brein dat juist op dat moment superactief wordt. Maar daar schrijf ik later een andere blog over.

Zelf had ik ooit een sterke aversie tegen gewoontes, en dat ging behoorlijk ver. Ik verzette me tegen de structuur van de dag, zoals ontbijten in de ochtend, eten op vaste tijden, naar bed als t bedtijd is, elke dag t zelfde doen. Soms weet ik nog steeds niet precies waarom dat zo was, en af en toe komt dat gevoel terug, vooral wanneer ik me in een flow voel. En nog steeds kan ik dingen heel snel saai gaan vinden. Lange tijd dacht ik dat gewoontes niets voor mij waren, dat ik geen structuur in mijn dag kon aanbrengen, en dat het me sowieso geen goed zou doen. Ik vond het idee van een voorspelbaar leven ronduit saai.

Toch is er iets veranderd. Ook ik ben gaan inzien dat gewoontes me helpen om goed voor mezelf te zorgen. Zonder gewoontes zou ik alles vergeten, zou er chaos en een vuilnisbelt in huis ontstaan, en zou ik me terugtrekken als een kluizenaar. Gewoontes zijn geen beperking; ze zijn een manier om structuur en rust te creëren in een wereld die anders snel chaotisch en overweldigend kan worden. En zo wordt saai voor mij steeds een beetje meer gewoon.

Hoe zit het nu eigenlijk

 Gewoontes vormen een essentieel onderdeel van ons dagelijks leven. Ze bepalen hoe we onze dagen doorbrengen, welke keuzes we maken, en zelfs hoe we ons voelen. Maar wat zijn gewoontes precies, hoe werken ze, en hoe kun je ze bewust in je voordeel gebruiken? In deze blog duiken we dieper in de wereld van gewoontes.

Wat Zijn Gewoontes?

Een gewoonte is een gedragspatroon dat je onbewust herhaalt, vaak als reactie op een bepaalde prikkel. Deze patronen worden zo ingesleten dat je er nauwelijks over nadenkt; ze gebeuren automatisch. Denk aan het poetsen van je tanden voor het slapen gaan, de weg die je neemt naar je werk, of de manier waarop je reageert op stress. Gewoontes zijn als het ware het “automatische piloot”-systeem van je brein, ontworpen om energie te besparen.

Hoe werken gewoontes?

Gewoontes ontstaan door een proces dat in de psychologie bekend staat als de “gewoontecyclus”. Deze cyclus bestaat uit drie delen: 

1. **Cue (Prikkel)**: Dit is de trigger die je brein aanzet tot een bepaalde gewoonte. Het kan een specifieke tijd, locatie, emotie, of zelfs een andere gewoonte zijn.
2. **Routine**: Dit is het gedrag dat volgt op de prikkel. Het is wat je doet zodra de prikkel je brein activeert. Bijvoorbeeld, als je je gestrest voelt (prikkel), kun je een sigaret opsteken (routine).
3. **Reward (Beloning)**: Dit is het resultaat dat je brein ontvangt na de routine. Het kan iets fysieks zijn, zoals een gevoel van ontspanning, of iets emotioneels, zoals een gevoel van voldoening. De beloning versterkt de gewoonte, waardoor je brein de link tussen prikkel en gedrag sterker maakt.

Hoe kun je nieuwe gewoontes aanleren?

Het aanleren van nieuwe gewoontes is niet altijd eenvoudig, maar met de juiste strategieën kan het proces aanzienlijk worden vereenvoudigd. Ooit las ik of heb ik ergens gehoord dat het aanleren van nieuwe gewoontes een maand tot 2 maanden duurt. Dat je een maand lang elke dag het bewust anders moet doen als dat je deed om er nieuwe gewoonte van te maken. Dit betekent dat je een potje Doorzettingsvermogen nodig hebt. Maar toch wil ik het graag een beetje makkelijker voor je maken. Hier zijn enkele stappen die je kunt volgen om een nieuwe gewoonte succesvol te integreren in je leven:

1. **Begin Klein**: Een veelgemaakte fout is om te proberen een te grote verandering ineens door te voeren. Begin in plaats daarvan met een kleine, haalbare gewoonte. Bijvoorbeeld, in plaats van te besluiten om elke dag een uur te gaan sporten, begin je met tien minuten per dag.
2. **Koppel Aan Bestaande Gewoontes**: Een krachtige manier om een nieuwe gewoonte te ontwikkelen, is door deze te koppelen aan een bestaande gewoonte. Als je bijvoorbeeld al de gewoonte hebt om ’s ochtends koffie te drinken, kun je daar een korte meditatie of ademhalingsoefening aan toevoegen.
3. **Creëer Een Beloning**: Zorg ervoor dat er een duidelijke beloning is voor je nieuwe gewoonte. Dit kan iets kleins zijn, zoals een gevoel van voldoening, of iets tastbaars, zoals een gezonde snack na het sporten.
4. **Houd Het Vol**: Consistentie is de sleutel tot het aanleren van een gewoonte. Probeer je nieuwe gewoonte elke dag op hetzelfde moment uit te voeren. Dit helpt je brein om de gewoontecyclus vast te leggen.
5. **Wees Geduldig**: Onderzoek suggereert dat het gemiddeld 66 dagen duurt om een nieuwe gewoonte te vormen. Geef jezelf dus de tijd en wees niet ontmoedigd als het niet meteen vanzelf gaat.

Wat Doen Gewoontes Met Je?

Gewoontes kunnen een krachtig effect hebben op je leven. Positieve gewoontes kunnen leiden tot verbeterde gezondheid, meer productiviteit en een algemeen gevoel van welzijn. Aan de andere kant kunnen negatieve gewoontes je tegenhouden, je gezondheid schaden, en je welzijn aantasten.

Het mooie is dat je de controle hebt over je gewoontes. Door bewust te kiezen welke gewoontes je wilt cultiveren, kun je je leven in de richting sturen die jij wenst. Het vereist misschien enige inspanning en doorzettingsvermogen, maar de beloningen zijn het meer dan waard.

Conclusie

Gewoontes zijn de stille krachten die ons dagelijks leven vormgeven. Door te begrijpen hoe ze werken en hoe je ze kunt aanleren, kun je bewust positieve veranderingen in je leven aanbrengen. Begin klein, wees consistent, en wees geduldig. Voor je het weet, heb je nieuwe, positieve gewoontes die je leven ten goede veranderen.