Ik heb het altijd al gehad, spreken voor een groep… doodeng! Bang om het verkeerde te zeggen, de informatie te vergeten die ik wilde vertellen, dicht te klappen of onzin uit te kramen. Toch is het voor mij nooit een reden geweest om het niet te doen. Waar ik voorheen me voornamelijk groter maakte, dat gevoel ver weg stopte, heb ik inmiddels geleerd dat dat niet nodig is… en kan ik met mijn angst onder de arm er open over zijn wanneer ik voor een groep sta. En elke keer weer moet ik heel bewust de drempel over. Waarom doe ik het dan toch? Tja.. ik vind het dus ook heel erg leuk. En hoe ga ik om met die angst? In deze blog neem ik je mee in de achtergrond van spreekangst, waarom het zo veel voorkomt en hoe je de uitdaging kunt aangaan.
Spreken in het openbaar behoort tot de meest voorkomende angsten ter wereld. Dit wordt vaak toegeschreven aan een diepgewortelde sociale angst. Onze hersenen zijn namelijk geprogrammeerd om sociale afwijzing te vermijden, omdat dit vroeger een bedreiging kon vormen voor overleving binnen een groep. Wanneer je voor een groep spreekt, staat alle aandacht op jou, en dat kan voelen alsof je ‘beoordeeld’ wordt.
Spreekangst wordt in medische termen glossofobie genoemd. Het is een specifieke vorm van sociale angst, waarbij de angst om te spreken voor een groep of publiek centraal staat. Glossofobie komt van de Griekse woorden glossa (tong) en phobos (angst).
Daarnaast spelen negatieve gedachten een grote rol, zoals:
– Wat als ik een fout maak?
– Wat als ze me uitlachen?
– Wat als ik iets doms zeg?
Deze gedachten activeren het stresssysteem in je lichaam, waardoor je hart sneller gaat kloppen, je ademhaling onregelmatig wordt en je spieren gespannen raken. Dit kan ervoor zorgen dat je gaat trillen, zweten of zelfs dichtklapt.
Spreekangst activeert de vecht- of vluchtreactie in je brein, gestuurd door de amygdala. Dit is een oeroude overlevingsreactie. Het probleem? Je hersenen zien het spreken voor een groep als een bedreiging, terwijl dat rationeel niet zo is.
Het goede nieuws? Angst is te reguleren, zolang je begrijpt wat er gebeurt en hoe je ermee kunt omgaan.
Hier zijn concrete stappen om de angst te verminderen en uiteindelijk vol vertrouwen te spreken:
Je angst wegduwen maakt het vaak alleen maar erger. Sta jezelf toe om nerveus te zijn en zie het als een normaal onderdeel van het proces. Angst betekent niet dat je faalt; het betekent dat je iets belangrijks doet.
Het is belangrijk om je verhaal goed te kennen, maar overvoorbereiding kan ervoor zorgen dat je gaat vastzitten in details. Focus op de kernboodschap die je wilt overbrengen en maak steekwoorden in plaats van een volledig uitgeschreven verhaal.
Langzaam en bewust ademen helpt om je stressreactie te reguleren. Probeer bijvoorbeeld de 4-7-8 ademhaling: adem 4 seconden in, houd 7 seconden vast en adem 8 seconden uit. Dit kalmeert je zenuwstelsel en brengt je meer in het moment.
Stel je van tevoren voor dat je presentatie goed gaat. Visualiseer jezelf als een ontspannen, zelfverzekerde spreker die het publiek inspireert. Dit helpt je brein om positieve associaties te maken met spreken in het openbaar.
Een van de meest effectieve manieren om je angst te verminderen, is door je aandacht te verleggen naar je publiek. Wat hebben zij nodig? Hoe kun jij hen helpen? Door je te richten op de ander, verleg je de focus weg van je eigen angsten.
Hoe vaker je spreekt, hoe minder eng het wordt. Je brein leert door herhaling dat spreken in het openbaar geen echte bedreiging is. Begin klein, bijvoorbeeld door te spreken voor een paar vrienden of collega’s, en bouw dit langzaam op.
Wat gebeurt er als je de angst aangaat? Ten eerste groeit je zelfvertrouwen. Elke keer dat je spreekt, bewijs je aan jezelf dat je het kunt, ondanks de spanning. Ten tweede ontdek je dat je veel sterker bent dan je misschien denkt. Door je comfortzone te verlaten, geef je jezelf de kans om te groeien en nieuwe mogelijkheden te ontdekken.
Zelf merk ik dat ik na elke presentatie trots ben dat ik het weer heb gedaan. De spanning vooraf voelt als een enorme drempel, maar de voldoening achteraf maakt alles de moeite waard. En eerlijk? Het publiek is vaak veel aardiger dan je denkt. Mensen luisteren niet om je fouten uit te vergroten, maar om geïnspireerd te raken door jouw verhaal.
Als je moeite hebt met spreken in het openbaar, weet dan dat je niet alleen bent. De angst kan groot voelen, maar het is nooit een reden om je verhaal niet te delen. Jouw woorden kunnen anderen raken, inspireren en in beweging brengen. En hoe eng het ook lijkt, je kunt het leren – stap voor stap.
Dus de volgende keer dat je een presentatie moet geven, herinner jezelf eraan: je hoeft niet perfect te zijn, je hoeft alleen maar jezelf te zijn.
Welke stap ga jij vandaag zetten om je spreekangst te overwinnen?